دروغ از منظر قرآن و روایات 

      دروغ از بدترین معایب، زشت ترین گناهان و منشأ بسیاری از مفاسد است و بالطبع از کارهای زشت و ناپسند و عادت به آن از رذایل اخلاقی و از گناهان کبیره است و تا ضرورت و مصلحت مهمی در میان نباشد، دروغ گفتن جایز نمی باشد.دروغ در دنیا و آخرت انسان را از رحمت الهی محروم می کند و در میان مردم بی اعتبار می نماید و اعتماد عمومی را سلب و جامعه را به بیماری نفاق دچار می سازد و از آفات زبان و خراب کننده ایمان است. علت اصلی دروغ، عقده حقارت و خود کم بینی انسان دروغگو است.سرچشمه دروغ نیز گاهی به خاطر ترس از فقر، پراکنده شدن مردم از دور او، از دست دادن موقعیت و مقام و زمانی نیز به خاطر علاقه شدید به مال و جاه و مقام و ...است که شخص از این وسیله نامشروع برای تامین مقصود خود کمک می گیرد.ابزار بسیاری از گناهان دروغ است. اینکه افراد دروغگو بدبینی و سوء ظن خاصی نسبت به همه کس و همه چیز دارند، با دروغ خود را بزرگ جلوه می دهند، با دروغ هزار گونه تملق می گویند.

      آیات و روایات بسیاری در زمینه زشتی دروغ سخن می گویند و آیات تکان دهنده ای حتی دروغگو را در ردیف کافران و منکران آیات الهی می شمارند. در روایات اسلامی دروغ به عنوان " کلید گناهان" شمرده شده است.

§        علی(ع) در نهج البلاغه می فرمایند: "مردم قسمتی از حق و قسمتی از باطل را گرفته و در هم می آمیزند و از این راه، باطل را به خورد مردم می دهند."

§        على (ع) مى‏فرماید: " راستگویى دعوت به نیکوکارى مى‏کند و نیکوکارى دعوت به بهشت".

§        على( ع ) در کلمات قصارش مى‏فرماید: " از دوستى با دروغگو بپرهیز که او همچون سراب است، دور را در نظر تو نزدیک و نزدیک را دور مى‏سازد" .

§        حضرت پیغمبر (ص) فرمود که: «هرگاه مؤمنی بدون عذر شرعی، دروغ بگوید، هفتاد هزار فرشته بر او لعنت می‏کنند. و از دل او تعفّن و گندی بلند می‏شود و می‏رود تا به عرش می‏رسد. و خداوند به سبب آن دروغ، گناه هفتاد زنا بر او می‏نویسد.

§        در حدیثى از امام باقر( ع) مى‏خوانیم: "خداوند متعال براى شر و بدى، قفلهایى قرار داده و کلید آن قفلها شراب است. سپس اضافه فرمود: دروغ از شراب هم بدتر است".

§        امام حسن عسکرى (ع) مى‏فرماید: " تمام پلیدی ها در اتاقى قرار داده شده و کلید آن دروغ است".

§        از علی (ع) نقل شده است:" بنده ای مزه ایمان را نچشد تا دروغ را وانهد چه شوخی باشد و چه جدی" .

§        از پیامبر پرسیدند: آیا انسان با ایمان ممکن است (گاهى) ترسو باشد، فرمود: آرى. باز پرسیدند: آیا ممکن است (احیانا) بخیل باشد، فرمود: آرى. پرسیدند: آیا ممکن است کذاب و دروغگو باشد؟ فرمود نه"!  چرا که دروغ از نشانه‏هاى نفاق است و نفاق با ایمان سازگار نیست.

§        پیامبر فرمود:"وای بر کسی که به دروغ سخن گوید تا حاضران را بخنداند. وای بر او، وای بر او، وای بر او".

§        هم چنین فرمود: «گویا مردی به نزد من آمد و گفت: برخیز. برخاستم با او روانه شدم تا رسیدم به دو نفر، یکی نشسته بود و دیگری ایستاده، در دست او قلابی از آهن بود آن را فرو می‏برد به یک طرف سر او و می‏کشید تا به شانه او می‏رسید، بعد از آن بیرون می‏آورد به طرفی دیگر فرو می‏برد. من گفتم این چه عمل است؟ گفت: این مرد نشسته مردی است دروغگو، که به این نحو در قبر، عذاب می‏شود تا روز قیامت». و فرمود: «شما را خبر دهم به بزرگترین گناهان کبیره، و آن شرک به خدا، و آزردن والدین، و دروغ است».

§        علی(ع) می فرماید: "دروغ انسان را به سوی بدی ها هدایت می کند و بدی ها نیز به سوی آتش جهنم".

§        رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: "دروغ روزی انسان را کم می کند".

§        رسول خدا(ص) فرمودند: "بدترین و بالاترین رباها دروغ است" ( زیرا در ربای اقتصادی سرمایه افراد از میان می رود لکن در دروغ اصل ایمان خدشه دار می شود. )

§        امام صادق(ع) فرمودند: « خداوند فراموشی را بر دروغ پردازان مسلط می سازد که انسان علاوه بر اینکه لازم است خود از دروغ گفتن بپرهیزد بایستی از همنشینی و دوستی با افراد دروغگو خودداری کند».

      شخصى به حضور پیامبر(ص) رسید، عرض کرد نماز مى‏خوانم و عمل منافى عفت انجام مى‏دهم، دروغ هم مى‏گویم! کدام را اول ترک گویم؟! پیامبر(ص) فرمود: دروغ، او در محضر پیامبر(ص) تعهد کرد که هرگز دروغ نگوید: هنگامى که خارج شد، وسوسه‏هاى شیطانى براى عمل منافى عفت در دل او پیدا شد، اما بلافاصله در این فکر فرو رفت که اگر فردا پیامبر(ص) از او در این باره سؤال کند چه بگوید، بگوید چنین عملى را مرتکب نشده است، اینکه دروغ است و اگر راست بگوید، حد بر او جارى مى‏شود و همین گونه در رابطه با سایر کارهاى خلاف این طرز فکر و سپس خود دارى و اجتناب براى او پیدا شد و به این ترتیب ترک دروغ سرچشمه ترک همه گناهان او گردید.